Habbaz ne demek? Farklı kullanımları ve yaygın anlamı ile habbaz nedir? Osmanlı döneminde, günümüzün fırıncılarının yaptığı işi yapanlara habbaz denirdi. Ancak habbazların ne yapacağı ve yapacakları işin nasıl olacağı direkt Osmanlı padişahları tarafından belirlendiği için, o zamanlar habbazların işi fırıncıların yaptığı işten çok daha teferruatlı ve zordu.
Dönemin padişahlarından bazıları, ekmek yapan ve satanlara, yani habbazlara ferman yolu ile detaylı bir çalışma şartnamesi verir, eğer habbazlar buna uymazlarsa ağır şekilde cezalandırılırlardı. Günümüzde pek çok kişi habbaz ne demek bilmese de, bu tarihi kültürümüzün bir parçası olduğu için merak edenlerin olacağını düşündük.
Örneğin Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Osmanlı toprakları 24 milyon km2 ve nüfusu 34.350.000 kişi civarındaymış. O zamanlar Dünya’nın en kalabalık şehirlerinden biri olan İstanbul’da ise ekmek yapımı için bir günde 200 ton buğday tüketimi olmaktaymış. Bugün halen adı un kapanı olan yerden, tahıl temini yapılır ve habbazlar saray tarafından belirtilen ölçüleri baz alarak, ekmek yaparlarmış.
Habbaz Ne Demek
Yukarıda da belirttiğimiz üzere, habbazlar Osmanlı döneminde ekmek yapan ve satan kişilere verilen mesleki bir isim imiş. Ancak kendi aralarında sınıflandırılan habbazlar, Osmanlı dönemi şartlarında habbaz nedir dendiğinde, saray habbazı, ordu habbazı ve genel çarşı habbazı olarak değişik görevler üstlenmiş kişilermiş. Osmanlı döneminde çok üzerine düşülen bu meslek, çeşitli kaidelere tabi tutularak yaptırılırmış. Örneğin saray habbazları, Bursa’dan gelen en kaliteli buğdayları, Göksu deresindeki değirmende öreterek, elde ettikleri yüksek kalitedeki un ile has ekmekler hazırlamaktan mesulmüş. Bu ekmekleri padişah, sultanlar ve üst mevki kişiler yiyebilirmiş. Yine balkanlardan gelen buğday öğütülerek elde edilen ve fodula adı verilen undan ekmek yaparak, diğer saray erkanına ekmek pişirmek, saray habbazlarının işi imiş.
Ordu habbazları ise yine iki çeşit ekmek yaparlarmış. Yüksek rütbeliler için foduladan yapılan beyaz ekmek ve düşük rütbelilere de meyane unu denilen undan yapılan esmer ekmek pişirilirmiş.
Çarşı habbazları ise ferman yolu ile verilmiş ölçülere tabi olarak, ekmek pişirir ve satarmış.
Habbaz Nedir
Habbazlar, Osmanlı döneminde belirli kaidelere uyarak ekmek pişirip satmaktaydı. Kendi evinde ekmek pişirmek isteyen halkın buğdayını öğütme işi de, genellikle habbazlar tarafından yapılırdı. Bu kaidelere örnek vermek gerekirse, padişah fermanı ile düzenlenmiş olan ve günümüz Türkçesine çevrilmiş, kanunname aşağıdaki gibidir.
- Halkın ununun ve buğdayının zarar görmemesi adına, habbazların tavuk beslemesi yasaktır. Sadece bir adet horoz besleyebilir o da vakti anlamak için.
- Habbazların değirmeni boş bırakmaları yasaktır ve işlerini yaparken çok dikkatli olup yaptıkları işleri en iyi şekilde yapmalıdır.
- Değirmenin bakımından ve iş görürlülüğünden habbazlar sorumludur.
- Habbaz pişirdiği ekmekleri belirtilen şekilde pişirmeli ve belirlenen fiyatlarla satmalıdır.
Habbaz nedir sorusuna karşılık verilen cevaplar ile birlikte, diğer görevlilerden de bahsetmek gereklidir. Ekmek üretimi için gerekli personel sayısı, habbaz tarafından belirlenir ve bu doğrultuda, habbazin-i hassa(ekmekçi başı) elekçiler ve hamur karıcılar görevlendirilirdi.
No comments:
Post a Comment