Popülizm Nedir, Popülist Ne Demek

    

Popülizm Nedir, Popülist Ne Demek

Popülizm Nedir

Sözlüklerde popülizm nedir diye araştırılacak olursa, kısaca halk ile ilgili her şeyi yüceltme eğilimi ve bu yöndeki davranışlar şeklinde bir açıklama görülür. Çok kaba bir tanımla popülizm halka yağcılık yapmak denebilir. Bunu da daha çok toplumdaki seçkin bir kesim ve politikacılar yapmaktadır. Popülizm yapan kişiler, ağırlıklı olarak toplumun çıkarlarının bastırıldığını ve engellendiğini savunarak, devletin insanların yararına ve toplumun gelişmesi amacı ile kullanılması gerektiğini ileri sürmektedir. Popülizm bu bakış açısı ile siyasi bir felsefe veya bir söylem şeklidir.

Demek ki popülizm nedir sorusuna verilecek en doğru cevap, halkın çıkarlarına, önyargılarına, hayal kırıklıklarına ve öfkelerine seslenme şekli olduğudur. Aslında popülizm herhangi bir ideoloji veya bir program değildir. Ancak genel olarak politikacılar, sadece oy kazanmak ve seçilmek duygusu ile çok fazla popülist söylemlerde bulunmaktadır.

Hümanizm nedir.?

Popülizmin Tarihsel Geçmişi

Popülizmin tarihi geçmişine bakarsak, on altıncı yüzyıla kadar uzanmak gerekir. Ama son son yıllarda daha çok Batı demokrasilerinde politikacılar bir söylem şekli olarak popülist ifadelere sıkça başvurmaktadır. Öyle ki popülizm, bugünün en popüler kavramlarından biri olmuştur. Tabii popüler olmakla popülist olmak aynı şeyler değildir.

Uzmanlar, son 150 yıl içindeki gelişmelere ve yaşananlara bakarak, popülizmin üç farklı şekilde kendini gösterdiğini savunmaktadır. İlk olarak on dokuzuncu yüzyıl biterken ortaya çıkan tarımsal popülizmdir. İkincisi yirminci yüzyıl ortalarında Latin Amerika’da ortaya çıkan sosyo-ekonomik popülizmdir. Üçüncüsü ise yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde yaşanan yabancı düşmanlığı popülizmidir. Bu popülizm, Hitler, Mussolini ve Franco gibi diktatörlerin iktidara gelmelerini sağlamıştır.

On dokuzuncu yüzyıl biterken, iki popülist görüş dikkat çekmektedir. Bunlardan biri ABD’de halkın hareketi, diğeri ise Rusya’da sosyal-devrimci hareket. Birbirinden bağımsız gelişen her iki hareket de, sanayileşme ve şehirleşme ile değişen ekonomik ve toplumsal düzene tepki ifade etmektedir.

Ancak popülist söylemler, sadece sol veya sağ görüşün tekelinde olan birşey değildir. Örneğin, Latin Amerika ülkelerine bakılacak olursa, genelde sol görüşlü siyasiler, Avrupa ülkelerine bakılacak olursa genelde sağ görüşlü siyasiler söylemlerinde popülizme daha çok yer vermektedir.

Ülkemizde de durum per farklı değil. Bir sol parti olan CHP’nin halkçılık ilkesi ile, merkez sağ bir parti olan AKP’nin milli irade ve halk ne derse o olur söylemleri, tamamen popülizm yaklaşımları temsil etmektedir.

Sosyalizm nedir.?

Popülizm Ne Demek

Popülizmin tek bir tanımlaması bulunmuyor. Ancak her ne şekilde tanımlanırsa tanımlansın popülizm ne demek dendiği zaman akla, kasıtlı olarak insanlara hitap eden ve onları belli bir gruba karşı yan yana getiren politik bir yaklaşım gelmektedir.

Popülizm’in ne olduğu üzerine kitaplar bile yazılmaktadır. Bunun son örneği Prof. Jean-Werner Müller tarafından kaleme alınan “Popülizm Nedir” başlıklı bir kitaptır. Yazar, popülizmin hemen her devirde görüldüğünü belirtiyor, ancak bugünün popülizm anlayışını farklı değerlendiriyor. Günümüzde popülizm demokrasinin temsil ilkesini benimsemektedir, ama popülist yaklaşımlar sergileyen ve gücü elinde tutanlar, halkın tek temsilcisinin kendileri olduklarını savunmaktadır. Böyle olduğu için de popülizm, kendi dışındaki bütün görüş ve akımları yasadışı görmektedir. Bu durumun doğal sonucu çoğulculuktan yana olmamaktır. Yazar seçimleri kaybeden Fransız Le Pen ve Macar Orban’ın, popülist bir siyaset ile, aslında seçimleri kaybedenin kendileri değil, milletin olduğunu iddia etmişlerdir.

Yazara göre popülistler halkın kararlara katılmasını ve referandumu savunurlar, ancak toplum iradesinin serbestçe oluşmasını istemezler. Çünkü halk iradesi demek kendi iradeleri demektir. Ayrıca yazar, biraz da iddialı bir yaklaşımla popülistlerin topluma baskı yaptıklarını ve onları dışladıklarını savunuyor. Kısaca kitapta popülizmin, demokrasiyi iyileştiren ve devleti halka daha yakın hale getiren bir akım olmadığı vurgulanmaktadır.

Aynı çerçevede Amsterdam Üniversitesi’nden bir yetkili de Popülizmi Ölçmek başlıklı bir araştırma yapmıştır. Bu araştırma sonuçları da oldukça ilginçtir. Avrupa’da popülist söylemlerde, biz ve onlar ayrımı, kendilerini halkın temsilcisi sayan ifadeler ve antielitist ve dışlayıcı konuşmalar dikkat çekmektedir.

Gerek bu araştırma, gerekse yapılan başka araştırmalar popülizmin, genel olarak çoğulculuk karşıtı olduğunu ortaya koymakta ve plebisiter yönüne, yani belli bir dönemde iktidarı fiilen ellerinde bulunduranlara dikkat çekmektedir. Çünkü Avrupalılar birgün, Avrupalı olmayanlar dışarı derlerse bu tam bir popülist söylem olur. Ama diğer yandan bu durumda demokrasi katledilmiş olur. Demokrasi ve popülizm bu açıdan birbirine ters kavramlardır. Hak ve özgürlükler, demokrasinin gerçekten var olduğu ülkelerde, çoğunluk iradesinin üzerindedir. Son günlerde popülist söylemleri ile en fazla dikkat çeken kişi, ABD başkanı Trump’dır.

Popülist Ne Demek

Popülizm kelimesinin köken Latince’dir ve halkçılık anlamına gelmektedir. Ancak günümüzde daha çok halk ile elitler arasında yaşanan bir mücadeleyi ifade etmektedir. Popülist ne demek merak ediliyorsa, popülizm tanımından hareketle, halkı ve halkla ilgili şeyleri yücelten kişi veya görüş olduğu söylenebilir.

popülizm nedir

Popülizm, toplumun yönetim şekline göre iki farklı şekilde kendini göstermektedir. Eğer ülke tek bir siyasi lider tarafından yönetiliyorsa, popülizm toplumda halkı temsil etme özelliği ile demokratik iradenin güçlenmesine imkan yaratır. Ancak çoğulcu toplumlarda popülizm, daha çok gerilim ve kutuplaşma yaratır ve çatışmaya yol açar.

O zaman popülistler için şunu söylemek yanlış değildir: popülistler, bir öteki veya karşıt taraf yaratan, kendisine destek veren kitleyi güçlendiren ve kendi siyasal argümanlarını dayatan kişilerdir. Yukarıda örnekleri verilen, Avrupa ülkelerinde Avrupalı olmak savı ile yabancı düşmanlığı çerçevesinde siyaset yapan popülistler ile, Latin Amerika ülkelerinde varlıklı ve üst sınıf elitlere karşı ezilen insanları savunan ve antielitist siyaset yapan popülistler hiç de farklı değildir. Oysa bir taraf sağcı ve faşist ideolojiyi, diğer taraf ise solcu ve sosyalist ideolojiyi temsil etmektedir. Ama her iki şekilde de popülistler halktan yana olduklarını ve diğer tarafın halkın çıkarlarına ters düştüklerini söylemektedir. Kısaca popülistler söylemlerini, gerçek halk ile ötekinin kutuplaşması üzerine kurmaktadır.

Sonuç

Kısaca tekrarlamak gerekirse, popülizm demokrasi içinde ortaya çıkmış ve gelişmiştir, ancak zaman içinde demokrasiyi hedef almıştır. Siyasiler genel olarak, demokratik sistem içinde ortaya çıkan çeşitli bunalımlarda, toplumun karşılanamayan gereksinmelerinden hareketle yeni vaatlerde bulunmakta, iktidar olabilmek ya da iktidarını sürdürebilmek adına çeşitli stratejiler kullanmakta ve toplumun kutuplaşması pahasına söylemlerinde keskin olabilmektedir. Popülist söylemler ve davranışlar, görünürde halk için olsa da aslında temel amaç gücü elde tutabilmektir.

Günlük yaşamda popülizm ifadesi çok fazla dillenmektedir. Özellikle 1980’li yıllardan itibaren Avrupa’da aşırı sağ partilerin güçlenmeye başlamaları ile popülizmin yükselişi hız kazanmıştır. Kimilerine göre popülizm bir ideoloji olarak kabul edilirken, kimilerine göre de bir siyasal iletişim yöntemidir.